Pala, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, hava kirliliğinin dünya çapında ölümcül sonuçları olduğunu anımsatarak, “Başta Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) olmak üzere tüm uluslararası kurumlar, partikül madde ve diğer hava kirleticilerinin soluduğumuz havada yüksek düzeyde seyretmesinin erken ölümlere, kronik hastalıklara ve sakatlıklara yol açtığına işaret ediyor. Bizimse hâlâ ölçüm ağımız yetersiz, PM2.5 için bir ulusal sınır değer bile yok, yıllardır dile getiriyoruz, Bakanlık sınır değer belirlemeyi reddediyor. Bu tabloya göz yumamayız” ifadelerini kullandı.
Bursa’da durum kritik
Pala, Türkiye’deki büyük sanayi kentlerinden biri olan Bursa’nın hava kirliliğinin yoğun yaşandığı iller arasında yer aldığına, ancak buna rağmen il genelinde yeterli sayıda ve kapsamlı ölçüm yapan istasyon bulunmadığına dikkat çekti:
“Özellikle Gemlik, Orhaneli ve benzeri ilçelerde sanayi ya da kömürlü termik santral kaynaklı kirlilikte ölçümler minimal düzeyde. Hava kalitesi istasyonu eksikliği yüzünden gerçek kirlilik verilerine ulaşamıyoruz. Her kış Bursa nefes alınamaz hâle gelirken neden hâlâ gereken ek istasyonlar kurulmuyor?”
PM2.5 için ulusal sınır değer hâlâ yok
Prof. Dr. Pala, DSÖ’nün PM2.5 için sınır değer belirlediğini, buna karşın Türkiye’nin PM2.5’e yönelik herhangi bir ulusal sınır değeri belirlemediğini hatırlattı:
“Bunu yıllardır meslek örgütleri, akademisyenler ve sivil toplum talep ediyor. PM2.5’in insan sağlığı üzerindeki zararlı etkileri bilimsel olarak çok net. Buna rağmen, sınır değer belirlenmiyor. Halk sağlığı tehlikeye atılıyor.”
“Kapsamlı bir stratejik yaklaşım ve planlama şart”
Bakan Kurum’a yönelttiği sorularla, ulusal hava kalitesi stratejisi ve ölçüm ağının genişletilmesi konusunda bakanlığın hangi adımları atacağını öğrenmek istediğini belirten Pala, şunları söyledi:
“Hava kirliliğine karşı etkili mücadele istiyorsak önce kirletici unsurları doğru ve eksiksiz ölçmek zorundayız. Havada 200’ü aşkın kirletici varken, biz ülkemizde sadece birkaçının verilerini düzenli açıklıyoruz. Bursa gibi büyük illerde hava kalitesi ölçüm istasyonu sayısı artırılmalı, PM2.5 ve diğer kirleticiler düzenli olarak raporlanmalı. Bakanlık bilimsel bilgilerle örtüşen bir eylem planı ortaya koymalıdır.”
“İnsan sağlığını korumak devletin görevi”
CHP’li vekil, hava kirliliğinin ekonomik ve sosyal maliyetine de değinerek “Erken ölümler, hastalanmalar, hastalıkların tedavi masrafları, verimlilik kaybı… Bu acıları ve maliyetleri yurttaşlar ödüyor. Cumhurbaşkanlığı Hükümeti ise hava kirliliğini azaltmak için neredeyse hiçbir şey yapmıyor. Halkın sağlığını önceleyen bir yaklaşımla politikalar geliştirilmesine ve uygulanmasına ihtiyaç var. Yurttaşın sağlığını korumak devletin temel görevidir” dedi.
Pala’nın sunduğu önergede şu başlıklar yer alıyor:
Ülke genelinde ve illere göre mevcut hava kalitesi istasyonlarının sayısı ve ölçtüğü parametreler
Yeterli ölçümün yapılmadığı yerlerde ek istasyon kurma planı
PM2.5 için neden hâlâ ulusal bir sınır değer belirlenmediği
Bursa gibi sanayileşmiş illerde hava kalitesini iyileştirmeye yönelik 2025 yılı programları
Büyük ilçelerde sanayi/kömürlü termik santral kaynaklı kirliliğin nasıl izleneceği
Pala, önergede yanıtlanacak soruların halk sağlığı açısından hayati olduğunu, yerel yönetimler, sivil toplum ve bakanlıkların ortak çalışmasıyla sorunun acil çözüme kavuşturulmasının mümkün olduğunu kaydetti.